جرعه (مفردات‌نهج‌البلاغه)جُرعه (به ضم جیم) یا جَرع (بر وزن عقل) یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای یک دفعه بلعیدن و فرو بردن، که حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص شکایت از قریش، در رابطه با رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) و... از این واژه استفاده نموده است. ۱ - مفهومشناسیجُرعه (به ضم جیم) یا جَرع (بر وزن عقل) به معنای یک دفعه بلعیدن و فرو بردن، آمده است. چنان‌که گفته می‌شود: «جرع الماء جرعا و جرعة: ابتلعه بمرّة.» ۲ - کاربردهاامام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با شکایت از قریش فرموده‌اند: «فاغضیت علی القذی و جرعت ریقی علی الشجا و صبرت من کظم الغیظ علی امرّ من العلقم؛ از تراشه‌ایی که در چشمم بود چشم پوشی کردم، آب دهان خویش را بر روی استخوان گلوگیر سر کشیدم و از فرو بردن خشم بر چیزی تلخ‌تر از «علقم» صبر کردم.» واژه «تجرّع» به معنای به زحمت خوردن یا بتدریج خوردن، آمده است. امام (علیه‌السلام) در رابطه با رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) فرموده است: «خاض الی رضوان الله کل غمرة و تجرّع فیه کلّ غصّة.» واژه «جرعة» به معنای همان که یک دفعه فرو برده شده باشد، آمده است. آن حضرت (علیه‌السلام) درباره دنیا نیز می‌فرماید: «انّما انتم فی هذه الدنیا غرض تنتضل فیه المنایا، مع کلّ جرعة شرق و فی کلّ اکلة غصص.» ۳ - تعداد کاربرداین واژه چهار بار در «نهج البلاغه» آمده است. ۴ - پانویس
۵ - منبعقرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جرع، جرعه»، ص۲۱۲-۲۱۳. رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نهج البلاغه
|